21 Haziran 2016 Salı

Polonezköy Örneği Üzerinden Türk-Polak İlişkileri


Polonezköy 1830 Ayaklanması sırasında hükümet başkanı, daha sonra da Polanyalı sürgünlerin siyasi lideri olan prens Adam Czartorski tarafından 1842 yılında kuruldu.

Olayın arka planını anlamak için 1830 olaylarını da bilmek gerekir. 1830 yılı Fransa'da Temmuz devriminin gerçekleştirildiği yıldır. 18. Louıs'in ölümünden sonra başa X. Charles geçiyor. (1824) Başa geçen Charles başbakanlık koltuğuna Polinac'ı getiriyor. Kendisinin seçilmesine karşı protesto gösterisi içinde bulunan meclisi 25 Temmuz'da fesh eder ve Fransa'da ki seçmen sayısını 100' den 25'e düşürür.Bunun karar üzerine 28 Temmuz'da Polinac'ın kararlarına karşı öğrenciler ve işçiler, belediye binasını ele geçirir ,vee 30 Temmuz'da X. Charles'in yerine Louis Felipe'i getirerek Temmuz ihtilalini gerçekleştirmiş olurlar.

Bu yıllarda Polonya Rus İmparatorluğu'na bağlıdır. Rus İmparatoru I. Nikolay Fransa'da çıkan bu isyanı Polonya ordusu ile bastıracağını söyler. Bunun üzerine 1830'un Kasım ayında Piotr Wysocki yönetiminde Polonyalı piyade okulu öğrencileri ile birlikte gizli bir dernek kurar ve Varşova'da ayaklanırlar. Ayaklanma sonrasında I. Nikolay Polonya tahtının düştüğünü ve Adam Czartozki başkanlığında ulusal bir hükümet kurulduğunu ilan ediyor. Daha sonra Rus baskılarına karşı koyamayan ve liderlerine olan inançlarını yitiren Poloklar tekrar Ruslara bağlanmak zorunda kalırlar.

1830 ayaklanması sonrasında devlet başkanı olan daha sonrada sürgünlerin siyasi lideri haline gelen Adam Czartroyski önderliğinde siyasi bir göç hareketi başlıyor. Bu göç hareketinin merkezi Paris'tir. İkinci bir siyasi merkezini de Osmanlı topraklarında kurmak istiyorlar. Adam temsilci sıfatıyla 1833 yılında Namık Paşa ile görüşüyor. Abdülaziz döneminde (1839) imzalanan Tanzimat Fermanı ile Polonyalı göçmenler için de göç için uygun alt-yapı olmuştur. Paris'te kurulan siyasi göçmen birliğine bağlı olarak İstanbul'da bir doğu ajansı açılmış ve başına Michal Cazjkowski getiriliyor. Saint Benoit Fransız Lisesi' ni yöneten Lazaryen rahipleri ile görüşerek sahip oldukları toprakların kiralanması durumunu gündeme getiriyor. 1842 yılında Prens Adam süresiz olarak toprakları kiralıyor. Köye dini törenle Adampol yani Adam'ın köyü deniliyor. 1842 yılı kayıtlarına göre köyün nüfusu 12'dir. Daha sonra 1848 Polonya Ayaklanması 1853 Kırım Savaşı'na katılan askerin katılması, Sibirya sürgününden kaçanlar ve Çerkes esaretinden kaçanlar Adampol köyüne yerleşiyor ve nüfus artıyor. 1850 yılında Adam İslamiyeti kabul ediyor ve Mehmet Sadık Paşa ismini alıyor. Köyün başlarda gelir kaynağı tarım, hayvancılık ve ormancılıktır. 1838'de buradaki Polonyalılar T.C. vatandaşı kabul ediliyorlar. 1968'de de işledikleri toprakların tapu hakkını kazanıyorlar. 

Polonezköy ulaşım imkanlarıyla, coğrafi konumuyla ve güzel manzarasıyla tatil köyüne dönüşüyor. Köye pansiyon ve lokanta da açılıyor.

Polonezköy'e gelen ünlüler arasında Gustave Flaubert ve 1937 yılında ilk cumhurbaşkanı M. Kemal Atatürk de bulunuyor. 1961 yılında Jan 23 adıyla Papa, 1961 yılında Polonya dışişleri bakanı Adam Rapacki de geliyor. Ayrıca dünyaca ünlü soprano Leyla Gencer'de burada doğmuştur.

Günümüzde Polonezköy'de yaklaşık olarak 1000 kişi yaşamaktadır. Bunların sadece 40 tanesi düzgün Lehçe konuşabilmektedir. Her yıl burada Polonezköy festivali de yapılır. Bu festivalde Polonzköy'ün Polonya ile olan bağlantısı belli edilir.



Hiç yorum yok:

Yorum Gönder